Citez

« Nous sommes devenus des minorités invisibles » : le développement de l’enfant quand le gouvernement est parent en cri des plaines

omasinahikêw Emilie Lebel

Émilie Lebel

Auteure collaboratrice

Émilie est une rédactrice pigiste émergente spécialisée dans la santé et la justice sociale. Elle possède un baccalauréat spécialisé en sciences de la santé et en psychologie (Université d’Ottawa, 2013), une maîtrise en sciences de la santé en ergothérapie (Université d’Ottawa, 2015) et un certificat en troubles concomitants (Université de Toronto et CAMH, 2022), ainsi que des années d’expérience en santé mentale communautaire et en lésions cérébrales acquises.  Émilie se passionne pour les changements sociaux positifs et efficaces – qu’elle s’efforce de susciter par l’éducation et un discours significatif.

“aspin kî-ati-nikâcikâsonân êkwa nikitimâkisinân”: awâsisîwiwin ohpikicikêwin êkwa kânata kihci-okimânâhk nitônikihikomânân

nikan kî-pê-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamik, êkwa kêtahtawê awasi-nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin ta-kî-nâyêhtâwipayin ôma mâskisiwina ohci pê-iyiniwak ihtawina.

nanâtawihiwêw Jacqueline Marie Maurice nahîw ohci iyiniwak itamahcihowin kiskêyihtamowin êkwa atoskêw okimaw ohci nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin nanâtawihiwêwikamik. wiya nitawi-kihci-kiskinwahamâtowikamikohk kîsihcikâtêw nâtawihewin ohci owicihtâsowinihk nâkatohkâtamowin ohci awa  iyiniwak awasis-paminikêwin ohci 1960s êkwa mina 1980s askîwina. nanâtawihiwêw Maurice pîkiskwêw ohci êkospihk kî-nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin owicihtâsowak kimotamâkêwak ôki awasisakwa ohci onîkihikomâwak ê-itwêt “mayi-onîkihikomâwak êkwa mina mayi-isicikêwin mayi-ihtawin”. kimotamâkêwak awasisak kî-ispayin ohci 1950s isko 1980s askîwina, kah-kimotamâkêwak mâka mina mihcêt. akihtâson 20,000 ôki iyini-awasisak akâmi-kânata kah-kimotamâkêwak ohci wiyawâw wîkiwina kî-ispiyin.

nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin namôya pêyakwaw kî-ispayin. nanâtawihiwêw Maurice ê-kî-itwêt kî-oyisiwêwin ohci pê-isi-nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin kî-ihkin ayisk kî-ati-pê-nâyêhtâwipayihkêw ohci pê-isi-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamikohk.  wiya ê-kî-masinanamân askîwin 2014 “kânata-kihci-okimânâhk mina kâ-pikihtahastâhk ta-isi-nâyêhtâwipayihkêwak ta-isi-misiwanâcisînakan ohci pê-iyiniwak ôhi ohci pê-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamik, namôya kakwêcikêmowin êkwa osâm môniyâwi-tôtamowin ohci wî-osîhcikana ôhi mâyi-itâtisiwin, mâyi-kocîwin mîna mâyi-wayasiwêwin anima ayisk iyiniwak ânisko-manisikâtêwa awasi-ayamihawi-kiskinwahamâtowikamiwinihk kî-êkospihk,mihcêt askîwina, 100 askîwina. kêtahtawê nanâtawihiwêw Maurice ê-kî-itwêt awasi wiyawâw kakwâtakihêw kotak oski-awâsisak, niya wici-awâsisak, tanisi kî-ohpiki nama-kîkway onîkihikomâwak êkwa wiyawaw ê-kî-itwêyit ohci iyiniwak nama-miyo-ohpikihêwak Maurice ê-itwêt nayêhtâwiwak ohci iyiniwak ohpiki awasisak aspin wiyawâw nama-wîhkac ohpiki ohci onîkihikomâwak,

kî-awasi-kihci-okimânâhk ohci otasahkêw kah-kimotamâkêwak awâsisak mihcêt akimik. anohc kakwêcikêmowin wiyawâw tânisi ê-ohpiki-ahâcik kahkiyaw awâsisak ci. awâsisak otasahkêwin ohci kâ-pê-pikihtahastâhk tahto kâ-pikihtahahkik kî-nawasônikêwak kâ-kî-totâhikik. saskatchîwanihk kî-itwêw nanâtawihiwêw Maurice kâ-pê-pikihtahastâhk kî-nawasônikêw kâ-kî-totâm ohci isiyihkâtêw ohpikihâkan iyininiwak êkwa mîna âpihtawikosisânak (AIM) ohcitaw kîkway kitahâwâwak iyininiwak awâsisak asici môniyâwak ohci ohpikihâkan wîkiwinihk. nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwak kakwê-itôtawêwak kîkway ohci ayimihawi-kiskinwahamâtowikamik nohtê-itôta osîhêwak iyisiniwak awasisak ohci môniyâwikan. “nikî-kitimâkisinân” itwêt nanâtawihiwêw Maurice êkospî kî-ati-nikâcikâsonân mîna nikitimâkisinân  “namôya ka-wâpamikoyâhkik namôya mâmitonêyihcikan”.

wiya nanâtawihiwêw ohci opaspîw Maurice kî-ispîhk kî-awâsisîwinihk ohci môniyâw-ohpikihâkanihk wîkiwinihk namôya kî-kiskêyihtam awa wâhkômêw tanitê ohci wiya. “tapwê namôya ni-kî-kiskêyihtên” ê-kî-itwêt “mwâc ahpô niya nîstanaw tahtopiponwêw piyisk isko ninitonawâw ninihtâwikin ohci paskwâwi-sâkahikanihk saskaciwânihk mêtoni tapwê âpihtawikosisânak, nêhiyawak mîna iyininahk”. âyiman nitonawêw mîna âhkwakisow, mâka piko nisto mîna âpihtaw masinahikanisa, âcimowinis ohci sîhcihtin ayênânêwosâp askîwin,  asici âpihtawikosisânak êkwa inuit awâsisak, tâpwê masinahikan apisîs. êkâwiya mêkiwak kwayask kiskêyihtâsowin ohci kîspin nitâpihtawikosisâninânak kêma ohpikihâkan-wîkiwinihk kêma masinahikâtêw ohci tipiyawê-ohpikihâkan. nanâtawihiwêw Maurice namôya masinahikâtêw ohci tipiyawê-ohpikihâkan êkwa pahki-ohpikihâkan ohci saskaciwânihk kâ-pê-pikihtahastâhk. “kêtahtawê” ê-kî-itwêt, niya 14 ôhi ohpikihâkan-wîkiwinihk ohci omâyinikêskiwina ohcipiyin namôya masinahikâtêw ohci tipiyawê-ohpikihâkan. namôya wêhcasin masinahikana, tâpiskôc mihcêt iyiniwak mâka kêyâpic ê-wî-nitonâkoyahkok ohci owâhkômâkanak, kêyâpic mâmitonêyihtamwak awina niyanân.

awâsisîwiwinihk ispayiw kânata kihci-okimânâhk nitonîkihikwîhkâwinân

nânapo pê-isi-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamikohk mîna  nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin ayisk nâspac osîhcikan macipayiwin mayi-awâsisîwiwin ohci kihci-mitâtahtomitanawa ohci oski-iyisiniwak mîna awâsisak awîna nawac âyiman pê-mayi-isi-pimâtisiwin.

tâpwê ihtasiwak opaspîwiwak kî-itikêk  ê-kî-kiskisiyit pîtos nanâtohk ahpîhcihêwin êkospîhk kî-nitawi-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamikohk. itwêwin ôma tâpwêwinihk mîna wâhkôwîcihiwêwinihk kîsi-acimo-masinahikan, opaspîwiwak kî-itikêk, “ê-kî-kiskisiyit pêyak kêma nanâtohk ahpîhcihêwin  kî-nitawi-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamikohk tâpiskôc ohci: otihtinêwin (32.6%) ahpîhcimêwin mîna pîkwêyihtamihêwin (79,3%). mihcêt wiyawâw (71%) kî-itikêk ê-kî-wâpamikot ahpîhcihêwin  ohci kotakak opaspîwiwakwa.” kiskêyihtamowin ohtisiw ohci oyakihcikêwin mîna atoskêwin nanâtawihiwêw  Maurice kî-itwêw mayi-pêyakwan ohci nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin opapisiw. wiya nisitawêyihtam ôma masinisâwân ohci ê-kî-kiskisit. “oski-iskwêsisak ê-ati-misiwanâcihisocik êtikwê ê-kî-kiskisiyit ôma otihtinêwinawa kêma ahpîhcihêwin, êkwa mîna nista nikî-kiskisin pêykwan atiht ahpîhcihêwin”.

mîna kî-maci-ohpikiwinihk ohci iyiniwak awasisak ôma otinikêmakan miyo-kiskinowâpamâkan, isîhcikêwin mîna mêkiwina. mâcikôcicâk, TRC’s masinahikan itwêmakan “nama-kîkway miyo-miskwêyihtamowin mîna kwayaskowêwin ohci mâmiywâkâcihtowak nîkânohk ohci ispâw akihtâson pîkon-wâhkômâkanak mîna wî-nayêhtâwipayin oskayak wî-tahkonamwak ohci nîkânihk”. nanâtawihiwêw  Maurice nânitaw, otasahkêw ê-kî-kakwêcimikot wayawîtisahwêw ohci wîkiwinhk ayisk wiya ê-kitosit nânitaw kakwâtakihêwin ê-kî-kiskisit; mâka, 15 itahtopiponwêw ohpikihitow. “niya sipwê-kiskinwahamâtowikamikohk 10 askîwihk piko ayisk mosci-pimâcihow ati-natawêyihtâkwan,” itwêw nânitaw ohci kwêtamâwin ohci sôniyâw mîna ihtâwin. mîna, wiya sîhkiskam kî-kakwâtakihtâw ohci pêykwan. “namôya niwakômakanak nipimâtisinihk”, itwêw, “namôya pêyako-ayâw. namôya kanawêyimêwin nama-kîkway pêyako-ayâw. manisamowin ohci ôhi âniskohpicikâkan… kî-ohpikihâkanihk mâka mîna anohc mistikwaskisin-manokêwin ohci môya-wîkiwin ayisk kiya namôya kiwîkiwin mîna môy kiwakômakanak.  kiya namôya kikîwân mîna mwâc yôskâw pê-nitawi-ihtâwin twêhômakan”.

nawac ôma itamahcihowikamik êkwa môniyâw-tôtamowin ohci kiyikawêpayiwin cîsihowin-isiyihkâtêw ôhi âhkosiwin anihi awâsisak kîwâcihowak. “wiyawâw namôya kî-ayamihcikêwak âniskômohcikan”, ê-itwêt nanâtawihiwêw. Maurice, mâka mêskoc kîhtwâm mayi-tôtâmowin ayisk nôhtêpayiw mayi-kanawêyimêwin mîna misiwanâcihiwêwin ohci awâsisak pê-isi-cîhkêyimowin. tâpiskôc, nanâtawihiwêw  Maurice nanâtawi-masinahikan mosci wiya ayamicikêw “kîwâci-awâsis” isiyihkâtêw ôma âhkosiwin. 10 itahtopiponwêw isiyihkâtêw ôma âhkosiwin “apisis mamôhco-ayihtiw” ôma masinihcikêwin mistahi pê-isi-onêpêwisiwin. êkwa, wiya isiyihkâtêw ôma âhkosiwin ohci ayâhcihtâ-âhkosiwin. “niya nimôsihtân tapwêw kahkiyaw paspîwak awîna isiyihkâtêw ôma âhkosiwin ohci ayâhcihtâ-âhkosiwin,” niwî-kîspinamâkosinân order of merit,” ê-itwêt, nanâtawihiwêw  Maurice  “kîspin kîkway, ê-miyo-ayâhcihtâyâhk nit-sôhkahtwânân ninaskwahamâkânân ohci tâpwêwin nânitaw, miywâsin, mâyatisiw êkwa ahpô tastawâyak kî-ispîhk kîkwây ê-kî-nîpawîstamâhk”. ôhi pêyako âtiht kiskinwahikêwina ohci ihtakihtêw pîkopayiw ahcahkwak mihcêt ohci awâsisak, ê-itit nanâtawihiwêw  Maurice. “mihcêt ayâwak ohci kihci-mitâtahtomitanawa ohci wiyawâw”.

takwastêw ôma tôcikêmakan ohci ahpîhcihêwin, wêpinikanak, miyopayiwin, kwêtamâwin nakîwak mihcêt iyiniwak awâsisak. “mêtoni ayêskosiwin ohci âhkamêyimowin mîna ohci yahki-pimohtêwak,” itwêw nanâtawihiwêw  Maurice. “omisi ayâwin wahkêhpinêwin mîna kîwâtêyihtâkosiwin êkwa mîna ôma kihci-ati-kîwâtêyihtâkosiwin.” ôhi osâmêyihtamowin, môsihtâwin ohci wiyawâw ati-wanihikamawêwak macipayiwinihk êkwa mîna masinisâwân ôhi kîkwaya osîhcikan âhkosiwak wî-ispîhk okîsohpikiwiniwâhk.

awâsisîwiwin ohpikicikêwin: cîhkêyihtâkwan isîhcikêwin tôcikêmakan ohci itamahcihowin

kîkwây kî-ispayin kî-awâsisîwiwinihk kwêski ohci ka-wî-pimâtisîtotamâhk. ôhi wiyasiwêwin mihcêt kîkwaya ohci nîkânihk wî-niyanân mîna itamahcihowin.

ohcitaw awâsisîwiwin ê-kî-kiskisiwin mîna wipac-awâsisîwiwin ohpikiwin isîhcikêwin tôcikêmakan ohci itamahcihowin (SDH). « wipac-awâsisîwiwin cîhkêyihtâkwan ka-ispâyin ohci miyo-ayâwin, mâmitonêyihcikêwin, otôtêmimiwêwin, môsihowiniwin mîna pîkiskwêwin, kwayaskowêwin,” itwêwin the Pan-Canadian Health Inequalities Reporting Initiative (2018). ka-ati-ohpikiwin piko niwî-nisitawinênân mîna ê-ati-âpacihtâyâhk ohtinamâkêwin ôhi askîhk, êkwa nit-iskopayiwininân.

kakwêspanêyihcikêwin kostâcîwin mîna pîkiskâcinâkwanihk awâsisîwiwinihk ispîhk ohci itamahcihowin ohci pê-misiwanâcihiwêw kiskisiwinihk pê-isi-nitawi-nêsowâtisiwinhk.  “ohpikiwin pê-nêsowâtisiwinihk, nôkwan wipac-awâsisîwiwinihk ispayin mihcêt âniskô-itahmacihowina mîna wîcihêwiwinhk mwêstas ati-pimâtisiwinihk, sîpiyawêsi-âhkosiwin, kîskwê-ayâwin, masinahikêwin êkwa pê-atoskêwinihk” (Pan-Canadian Health Inequalities Reporting Initiative, 2018). ôhi nanayêhtâwipayiwina ohci mîna “wiyinowin, nôhtêhkatêwin, kîskwê-ayâwin, otêhâspinêwin êkwa maci-tôtamowina” (Commission on Social Determinants of Health, 2008). tasinikana pê-nôkwan: mâcikôcicâk wêhcisiw miyo-mîciwin pê-awâsisîwiwinihk ohpiki-miyitihp. ayasâwâc, apisîs mîciwin ohci awâsisîwiwinihk mâyâtan ohci pê-miyitihp. mîna miyihkasâpoy osîhcikana pê-awâsisîwiwinihk tasinikana ohci pê-isi-mâyimahcihowin mwêstas ta-wî-pimâtisiwinhk, mâcikôcicâk otêhâspinêwin, pîtos wahkêhpinêwin mîna sîwinikanâspinêwin (Amos, 2011 as cited in Greenwood, M., de Leeuw, S., Stout R., Larstone, R. & Sutherland, J, 2022).

tâpiskôc cîhkêyihtâkwan, awâsisîwiwinihk ispîhk ati-mamisîwin pê-wîcêhtowin osâm piko ohci pê-isi-onîkihikomâwak. namôya kanawêyihtâkosiwin akikwamowak ohci awâsisak, mîna miyo-nisitohtamowin mîna maskwasîw onîkihikomâwak, awâsisak naîkiwin nihta-mâci-wîcêhtowin mîna naîkiwin ê-wî-têpinamahk wîcêhtowin (Maurice, 2014). êkwa mîna ayâwak kiskinowâpamâkanak ohci ê-ati-kiskinowâpamicik nânitaw ohci wîcêhtowin êkwa tipêyi-môsihtâwin ôhi osîhcikana ohci mihcêt wîcêhtowina êkwa sîtoskâkêwin ohci pê-isi-sôhkahtwâwin. ôhi nahîwin mîna miyo-tôtamowin tâni aswêyimêwin nîkanihk wî-itahahcihowin, mîna wî-sîhkiskamowin ka-kaskihowinihk ohci kiskinwahamâtowikamikihk mîna atoskêwinihk.

ôhi miyopayiwina mêkiwin kêma patahikâkêwak awâsisîwiwinihk kotak SDH. mâcikôcicâk, ohci miyopayiwin ohci pê-nitawi-miyo-kiskinwahamâtowikamikohk mistahi awasimê ôhi miyo-kiskêyihtamowin mina mêkiwin miyo-wîcihiwêwin awa awâsis mâka mîna nawac kwayask tipahkêwina nîkânihk wî-atoskêwin. kwayask, itwêwin, Commission on Social Determinants of Health (2008), “wipac awâsisîwiwinihk ohpikiwin pê-isîcikêwin tôcikêmakan ohci, pê-pimâtisi-miyopayinwinhk mîna itamahcihowin ohci ayâw nahîwin mîna miyo-tôtamowin pê-isi-kiskêyihtamowin mîna atoskêwin miyopayin.”

ôhi tôcikêmakana ohci mâyi-awâsisîwiwinihk ispîhk asastêwa ohci mâyiskâkowin mîna pîkwêyihtamowin pê-ihtâwinihk. osk-atoskêwin ê-itwêt, “mâyiskâkowin ohci ôhi kî-mâyi-kiskisiwinihk ohci awâsisîwiwinihk ôhi ohci ânisko-kîskwêwin, minihkwêwin mîna kotak mâyi-tôtamowina êkwa mîna âhkosiwin nîkânihk wî-kîsohpikiwinihk, mâka mîna mâyi-tôcikêmakana ohci ôhi wî-kiskinwahamâkosiwin, miyopayin-atoskêwin mîna nîkân wî-tipahikêwin (Greenwood, M., de Leeuw, S., Stout R., Larstone, R. & Sutherland, J, 2022).  ôma TRC ayamihcikêwin kî-ayimihawi-kiskinwahamâtowikamik ôki paspîwak ê-itwêcik mihcêt kaskêyihtami-ayâwin, PTSD, sîhcihêwin ohci masiwêwin, minihkwêwin mîna kotak mâyi-tôtamowina, mîna kîskisikâtêwin-âhkosiwin.

nanâtawihiwêw Maurice wipac-kiskisiw masinâsow ohci itamacihow mîna isi-ayâwin. “ni-kî-tâhkosin awâsis,” ê-itwêt ê-kî-mâskisit ohci mihcêt kî-nitawi-âhkosîwikamikohk ohci maniswêwin. “nânitaw 14 mîna 21 kisipisiw kî-itahtopiponihk mîskonam kayâs ispîhk oski-ayâ ê- kî-kakwê-minihkwêyân ohci mwâc ê-kiskisiyân nânitaw ni-kî-kôtawêyihtên mîna nikî-kakwâtakihtâwin. mâka cîkêma nama-nanâtawihowin.” wiya acimow ohci kî-oski-ayâwinihk konita kî-ispayihk “nikî-misiwanâcihisowin” kapê-wâsakâm ohci pê-isi-âhkosîwikamikihk mîna wayawîw ohci mihcêt kakwê-nipahisowin. “ni-kî-mêscipayin mîna nikî-kawê-pîkonên ohci mihcêt isiyihkâtêw mîna namôya sîtoskâkêwin”.

pîkon kapê-wâsakâm

wîsakêyihtamwak awâsisak ohpiki êkwa ê-wî-pîkwêyihtahkik mîna niyamisiwak ayisk ohci wiyawâw ê-kî-kiskisicik awâsisiwinihk. kîsohpikiwinihk, môya nisitohtamowin ahpô sîtoskâkêwin êkwa mîna ka-nitawi-wâsakâm.

“wêhcasin nitawi-atâmêýimêwin opaspîwa,” ê-itêt Maurice, “mâka onîkihikomâwak mîna wâhkômâkanak ê-kî-mayi-kiskisicik ôma omacipayiwiniwâwa mîna pôni-pimâtisiwin wâhkômâkanak ohci wîstawâw, mihcêt nipahisowin mîna nipahtâkêwin.” aniyê kah-âhkami-kimotamâkêyâhk awâsisak ohci onîkihikomâwak, itwêw ôhi âsawi-kipascikêwina ohci pê-isi-otâniskohpicikaniwâwa. oyakihcikêwin ê-kî-ayamihcikêt pîhcâyihk Greenwood, de Leeuw, Stout, Larstone, and Sutherland (2022) ôma ohci pê-nâtamâkêwin kîkway tâpwê-pîkiskwêw mîna nôkwan ohci “kihci-okimânâhk oyasiwêwin mîna oskinîkiwak kanawêyimiwêwin namôya nahiskamowin ohci mîna macêyihtamowin pê-isi-iyiniwak awâsisak ,oskiyak êkwa wâhkômâkanak êkwa aniyê nah-nêsowâw pê-isîhcikêwin iyiniwak tah-âhkami-tôcikêmakan mâyiskâkowin ohci ayimihawi-kiskinwahamâtowikamikohk”.

tanisi nipîkonênân wâsakâm ci “takohc kahkiyaw, môniyâwi-tôtamowin tâpiskôc ôhi kiskinwahamâkêwin, wayasiwêwin mîna otasahkêwin piko ati-nimêscihtânân ôhi kîkwaya kêma ninapâcihtânân. ôhi môniyâwi-tôtamowin sîhkihkêmow mâyi-itâtisiwin, mîna mâyi-wayasiwêwin, môy pêykwan mâka mîna osîhcikêwin pê-isi-pîkwêyihtamwak ohci nêki iyiniwak, inuit êkwa mîna âpihtawikosisân oskayak mâka osîhcikan-kocihikowisiwin ôma ohci pitos âniskôtâpâniwin” (Greenwood, de Leeuw, Stout, Larstone, & Sutherland; 2022). nanâtawihiwêw Maurice ê-itwêt pakahkam niyanân kwêski-môniyâwi-tôtamowin: ê-nitawi-otihtinât wiya maci-tôcikêw ohci wâhkômâkan mîna, ê-wîcihat ta-kî-nitawi-itamahcihot, pê-onanâtawihowin mîna pê-omiyomahcihowin pê-sîtoskâkêwin osâm kikiskêyihcikânânaw “wîsakêyihtamwak wîsakêyihtamihik,” ê-itêt kîspin ê-ati-nitawi-atâwêstamawâyâhkik nakâhikêwin yâyaw môy âhtascikêwin, anima piko nitatâwêstamawânânak ohci pê-nitawi-wâhkômâkanakihk.

aspin mâcipayiwin 2021 askîwinink ôma nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin nanâtawihiwêwikamik ê-wî-nohtê-sîtoskâkêyit mîna ê-atâwêstamawâyit ohci ôhi pê-isi-paspîwak. “nititohtêwininân mîna nipawâtamowininân” ê-itwêt  nanâtawihiwêw  Maurice ”tahto-kîsikâw wîcêwêw opaspîwiwak, wakômakanak, êkwa mîna wiyawâw âniskôhpicikawak sisonê nanâtawihiwêwin mêskanaw”.  ôma itohtêwin anohc mâmawi-acimowin mîna ka-ati-osîhcikâkêyâhk mînôwin kîkwaya. “ê-nohtê-kiskêyihtamohitâhk kipêhtâtinân wiyawâw itakisowak êkwa namôya pêyakwan”, ê-itwêt nanâtawihiwêw  Maurice.  kêyâpic nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin nanâtawihiwêwikamik ôma itohtêwin “ê-ati-wî-osîhcikâkêyâhk ohci nisitohtamowin êkwa kisêwâtisiwin akâmi-mâmawinitowinihk ohci yahki-kiskêyihtamowin, nistâsêyimowin ohci pê-isi-mâmawinitowinihk… ohci ôhi kîkwaya tâpwê kî-ispayin ».

iskwêyâc, nanâtawihiwêw itwêw Maurice “miyo-ohpinamowin nawac ohci ayapihtakâw kipastêw mêskanaw mitoni kwayask”. mâka mîna nikotwâsikomitanaw-kimotamâkêwin nanâtawihiwêwikamik mêkiw miyomahcihow-sôniyas ohci iyiniwak-mâmawikamik ohci akami-âniskôhpicikanak nanâtawihiwêwin. “ôma mistahi tipahikêwin,” itwêw tâpwê, “ohci wâpam mîna pôni-kîsikâw. wâhyaw kêyâpic mâka niyahkohtânân”.